Η αντλία θερμότητας δεν παράγει θερμότητα αλλά την μεταφέρει (την αντλεί, εξ ου και η ονομασία της) από το περιβάλλον προς τον χώρο μας (ή το αντίστροφο κατά τη λειτουργία ψύξης), δαπανώντας και ένα ποσό ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να μεταφερθεί η θερμότητα από τη χαμηλή ενεργειακή στάθμη (που είναι το περιβάλλον) σε μια μεγαλύτερη (χώρος). Ενέργεια η οποία όμως είναι πολύ μικρότερη από αυτήν που θα δαπανούσαμε για να την παράγουμε και είναι της τάξης του 1/4 ή και λιγότερο σε σχέση με την ενέργεια που προσφέρει στο χώρο.

Ο αριθμός που χαρακτηρίζει την απόδοση μιας αντλίας θερμότητας είναι βασικά ο ειδικός συντελεστής COP(Coefficient Of Performance), που αποτελεί το λόγο της ισχύος που η αντλία προσδίδει το χώρο προς την ισχύ που καταναλώνει. Οι αντλίες θερμότητας αέρα-νερού σήμερα χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό COP, που κυμαίνεται από 2,5 έως 4, που σημαίνει σε γενικές γραμμές ότι το σύστημα χρησιμοποιεί 1 kWh ηλεκτρικής ενέργειας για να παράγει 3 kWh θερμικής ενέργειας.

Αυτός ο ειδικός βαθμός απόδοσης της αντλίας εξαρτάται από τα μηχανικά χαρακτηριστικά της συσκευής, ενώ πρακτικά μεταβάλλεται με τη θερμοκρασία του ατμοσφαιρικού αέρα, δηλαδή αλλάζει κατά τη διάρκεια του έτους, και με την επιθυμητή θερμοκρασία του χώρου. Για να διαπιστώσουμε και πρακτικά το μέγεθος της εξοικονόμησης που προσφέρει μια αντλία θερμότητας είναι σκόπιμο να συγκρίνουμε οικονομικά τη λειτουργία της με τη λειτουργία ενός συστήματος λέβητα πετρελαίου για τη θέρμανση μιας κατοικίας. Για το σκοπό αυτό ας θεωρήσουμε ένα μέσο σπίτι 100τμ με ετήσιες ανάγκες θέρμανσης 10.800 kWh.

Για τη κάλυψη των θερμικών αυτών αναγκών απαιτούνται περίπου 1.200 λίτρα πετρελαίου, τα οποία με μια μέση φετινή τιμή στα 1,10 € θα κοστίσουν περίπου 1.300 €. Στην περίπτωση της αντλίας θερμότητας, εάν θεωρήσουμε μέσο συντελεστή απόδοσης ίσο με 3, οι 10.800 kWh θερμικής ενέργειας απαιτούν τη κατανάλωση 3.600 kWh ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες με μέση τιμή 0,15 €/kWh, θα έχουν συνολικό κόστος κάτω από 550 €, δηλαδή εξοικονόμηση μεγαλύτερη του 65%.

Το κόστος αγοράς μιας μέσης ισχύος αντλίας θερμότητας μπορεί να κυμαίνεται από 5.000 € έως 8.000 €, δηλαδή πρόκειται  για ένα σύστημα αρκετά ακριβότερο από τις λοιπές εναλλακτικές θέρμανσης, ωστόσο είναι φανερό ότι η απόσβεση του αρχικού κόστους γίνεται αρκετά γρήγορα. Ιδιαίτερα όσο μεγαλύτερος είναι ο ετήσιος αριθμός ωρών λειτουργίας όταν υπάρχουν ευνοϊκά τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος ( νυχτερινό ), ή όταν υπάρχει ανάγκη θέρμανσης το χειμώνα και ψύξης το καλοκαίρι, η χρήση αντλίας θερμότητας θεωρείται πλέον μονόδρομος.

Η αντλία θερμότητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη παραγωγή θερμού νερού για το ενδοδαπέδιο σύστημα, τα θερμαντικά σώματα, τα fan coils, ή και για ζεστό νερό χρήσης. Σε υπάρχουσες κατοικίες, οι αντλίες θερμότητας μπορούν και να συνδυαστούν με το υπάρχον σύστημα θέρμανσης, ενώ η ίδια αντλία θερμότητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη ψύξη ή το δροσισμό μιας κατοικίας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς ο κύκλος λειτουργίας της αντλίας μπορεί να αντιστραφεί ώστε να παρέχει ψύξη για όσο του ζητηθεί.

Τέλος, παρά τα σημαντικά οικονομικά οφέλη μιας αντλίας θερμότητας, υπάρχουν και άλλοι μερικές φορές εξίσου σημαντικοί παράγοντες που τη καθιστούν ελκυστική λύση. Αυτοί είναι η ελάχιστη ανάγκη συντήρησης, ο μικρός απαιτούμενος χώρος εγκατάστασης (χωρίς καπνοδόχο και αποθήκη καυσίμου) και φυσικά ότι πρόκειται για μια οικολογική συσκευή με ελάχιστους ρύπους. Πρόκειται λοιπόν για μια εύκολη στην εγκατάσταση οικολογική επένδυση που αποδίδει.